OSTEOPOROZ
Kemiklerimizin daha kırılgan bir hal almasıyla sonuçlanan tedrici bir kemik materyali kaybıdır. Kemik, içi mineraller ile dolu kollajen isimli bir maddeden oluşan liflerden yapılmıştır ve güçlendirilmiş betonu andırmaktadır. Osteoporoz, kemik kaybına yol açarak kemik madde içinde boşluklar oluşmasına yol açmaktadır.
Osteoporozun sebebi nedir ?
Kemiklerimiz çocukluk ve erişkinlik dönemi boyunca gelişmeye devam ederek 20’li yaşların sonlarında en kuvvetli duruma ulaşırlar. Orta yaşın yaklaşmasıyla kemikler giderek zayıflamaya başlar. Kemiklerde bu incelme ya da zayıflama biz yaşlandıkça devam eder. Kadınlarda menapoz sonrası östrojen hormonunun hızlanması bu sürecin artarak devam etmesine yol açar.
Kimler risk altındadır ?
Hepimiz yaşlandıkça osteoporoz gelişimi açısından risk taşırız. Ancak uzun süre kortizonlu ilaç kullanımı, menapoza erken yaşlarda girmek, yeterli derecede egzersiz yapmamak, kalsiyum ve D vitamini açısından yetersiz beslenme, yoğun alkol ve sigara tüketiminin varlığı ve ailede osteoporoz öyküsünün varlığı osteoporoz riskini arttırmaktadır.
Osteoporoz önlenebilir mi?
Yaşamın değişik dönemlerinde osteoporozu önleyebilmek için yapabileceğimiz pek çok şey vardır. Özellikle az yağlı ve sert peynirler kalsiyumdan zengindir. Bunun yanı sıra taze yeşil sebzeler, meyveler ve buğday ürünleri kalsiyum açısından zengin diğer kaynaklardır. Sağlıklı kemik gelişimi için D vitamini olmazsa olmazlardandır. Günde 400-800 IU D vitamini alınmalıdır. Aynı miktarda D vitamini için 15 dakika güneşlenmek gerekir. Düzenli fizik aktivite kemikler ve kasları güçlendirir. Erişkinlerin yürüme ve koşma gibi ağırlık kaldırıcı egzersizleri tercih etmesi kemik kuvvetlenmesi açısından daha faydalıdır. Bunun yanı sıra sigara ve aşırı alkol alımından uzak durulması kemik sağlığı için dikkat edilmesi gereken durumlardır. Hastalıkları nedeniyle kortizon ve türevi ilaç kullanmaları gereken hastaların osteoporoz gelişimi ve kırık gelişimi açısından artmış riske sahiptirler. Bu hastaların kalsiyum ve D vitamini içeren ilaçlar ile desteklenmesi gerekir.
Osteoporoz nasıl saptanabilir ?
Osteoporoz kemiklerde kırılma olmadığı sürece klinik bir belirtiye yol açmaz. Çoğu kez ilk belirtiler, geçmeyen sırt ağrıları ve boyda kısalma ya da küçük bir travma ile olabilen kırıklardır. Doktorunuz osteoporozdan şüphelenirse, kemik yoğunluğunu değerlendirmek üzere kemik taraması isteyecektir.
Osteoporoz nasıl tedavi edilir ?
Osteoporoz tedavisindeki temel amaç kırık riskinin azaltılmasıdır. Günümüzde osteoporz tedavisi için geliştirilmiş oldukça etkili ilaçlar bulunmaktadır. Tedavi kararının verilmesinde hasta ve hekimin karşılıklı iletişimi önem taşır. Burada hastaya düşen önemli görevler vardır. Fiziksel aktivite yapması, kemiğe yararlı besinler alınması ve düşmelerden kaçınması önem taşımaktadır.
Kaynaklar;
1. www. arc. org. uk. Romatoloji Araştırma ve Eğitim Derneği adına çeviri Dr. Timuçin Kaşifoğlu.
